И.Метшин: "Без шәһәр үсешендә полицентрик юнәлештә барабыз"

Казан Мэры катнашында "Эфир" каналында "Тема" телетапшыруы стенограммасы.

Алып баручы: Эфирны "Тема" дәвам итә. Студиядә Алексей Кулешов, исәнмесез! Гадәттәгечә ел ахырында безнең тапшыру кунагы Казан Мэры Илсур Метшин. Без бергә узып баручы елга йомгак ясыйбыз. Илсур Рәис улы шулай ук тапшыру башланганчы килгән сорауларга да җавап бирәчәк. Турыдан-туры эфирда да сорау бирергә мөмкин, телефон, исегезгә төшерәм, 554-22-22. Илсур Рәисович, хәерле кич!

И.М.: Хәерле кич!

А.К.: Якынлашып килүче Яңа ел белән котлап була инде, минемчә. 2018 ел ахырына кадәр бер атнадан азрак калып бара, һәм менә ничек уйлыйсыз, ул Казан, казанлыларга нәрсә белән истә калачак? Дөнья чемпионаты, беренче чиратта, яки башкалармы...

И.М.: Соңгы еллар бигрәк тә якты вакыйгаларга бай булды, ләкин соңгы еллар белән чагыштырганда да 18-нче ел үзенчәлекле булды. Әлбәттә, бу, беренче чиратта, футбол буенча дөнья чемпионаты, аны без башта бөтен ил белән оттык, аннары әзерләдек һәм үткәрдек. Бу илебез тарихында да, Казан шәһәре тарихында да алтын бит булып калачак онытылмаслык вакыйга. Башка бик күп төрле вакыйгалар: авиашоу да, реконструкциядән соң цирк ачу да, яңа иҗтимагый киңлекләр дә, елны "Игелекле дулкын" Бөтенроссия фестивале белән тәмамладык. Әмма бу вакыйгаларга килгәндә.

Гомумән, бу ел киеренке, эш елы булды, монда безнең эре компанияләр эшләде, яңа җитештерүләр ачты - "ТАИФ" компанияләр төркеме, "Татэнерго" һ.б. Кризислы вәзгыятькә карамастан, киләчәктә ышанычлы адымнар ясалды.

Һәр кеше өчен, һичшиксез, безнең турыдан-туры аның ишегалдында һәм аның районында кылган эшләребез бик мөһим, шуңа күрә капиталь ремонт, төзелеш буенча зур эш дәвам итте: юллар да, ишегаллары да, торак фонды да.

Әгәр менә шулай соңгы 2018 елны гына түгел, бишьеллыкны да алсак, мөгаен, ел безнең шәһәр үсешендә полицентрик юнәлештә баруыбызны күрсәтте. Ягъни барысы да үзәк урамнар өчен генә түгел, йокы районнарында, шәһәр читендә, бистәләрдә дә зур эшләр башкарыла. Бу бик мөһим – без кешеләр, башкалада яшәгәндә, кайда яшәүләренә карамастан, башкала шартларын тойсын өчен шартлар тудырабыз.

А.К.: Ә хәзер менә бу полицентрик юнәлешкә мисаллар бармы инде?

И.М.: Әлбәттә! Районнар буенча алганда, Вахитов һәм Идел буе районнарын, Авиатөзелеш, Яңа Савин, Мәскәү, Киров районнарын алыйк. Идел буе районы, һичшиксез, әһәмиятле вакыйга – "Имәнлек" станциясен ачу. Бу бөтенләй башка дәрәҗәдә транспорт хезмәте күрсәтү. Горки-Әмәт урманын төзекләндерүне дәвам иттеләр, бу Идел буе районы да, Совет районы да, Азинода яшәүчеләр дә. Азинога килгәндә, анда Фучик урамыннан башлана һәм Җиңү Проспектында тәмамлана торган 125-нче мәктәпнең матур җәяүлен променады тәмамладык. Зур юллар. Гомумән, төзелеш эшләре күләме зур булды. Әмма Идел буе районына килгәндә, без Бертуган Батталовлар урамында дүрт полосалы хәрәкәт ясадык. Вахитов районында Магистраль урамы, 20 ел буе ремонт күрмәгән, анда чокырларны гына ямап тордык. Анда хәтта яңгыр канализацияләре дә юк иде. Тәмамладык.

Зур эшләрдән, танкодромдагы элеккеге кинотеатр янында "Комсомолец" скверы, беренче чират. Шәһәр үзәгендә - Кабан яр буе. Биредә без киләсе елга эшне дәвам итәчәкбез. "ТАИФ" компанияләр төркеме ярдәмендә милли-мәдәни үзәге яр буе һәм шәһәрдә 1200 урынга исәпләнгән иң зур парковка барлыкка килде, киләсе елга аларның планнары бар, бу паркны алга таба үстерергә һәм анда балалар күңел ачу паркы ясарга кирәк.

Ул якта - "Казан", без анда Җанатарлар фестивален уздырдык, Кәҗә бистәсеннән сузылган променад, Фестиваль урамы.

А.К.: Дөнья чемпионаты вакытында анда күпме фотосурәт эшләнгән!

И.М.: Әйе, әйе, әйе Дистәләгән мең, мөгаен.

Әпсәләмов скверы - беренче этап, киләсе елга икенче этап булачак.

Авиатөзелеш районына килгәндә, иң мөһиме – Оборона министрлыгы белән 10 ТУ-160, безнең ракета йөртүчеләрен, модернизацияләүгә һәм төзүгә контракт төзү. Бу иртәгәсе көн, бу эш урыннары, салымнар, бу Авиатөзелеш районында яшәүчеләрнең иртәгәге көне.

Озак санап була, әмма иң мөһиме - моны безнең шәһәр халкы күрә һәм үзгәрешләрне сизә дип уйлыйм.

А.К.: Ә безнең туган Киров районы ничек соң? Киров районын онытылган?

И.М.: Киров районын без онытмадык. Мөгаен, мондый зур әйберләрнең берсе - "Салават күпере". Аллага шөкер, без бүген шуны әйтә алабыз: бу ниндидер торак микрорайон гына түгел - анда социаль инфраструктура, 1200 балага исәпләнгән, ике бассейны, ике спорт залы, ике концерт залы булган искиткеч мәктәп тапшырдык. Балалар укысын өчен генә түгел, ә Ходай биргән һәм ата-аналары керемнәр керткән талантларны үстерә алсын өчен барысы да бар.

Әлбәттә, Юдино. Юдиноның 100 еллыгына зур эш башкарылды, без анда 24 урамны тулысынча, 19 ишегалды территориясен ясадык, торак фондны ремонтладык, хәзер 9 майга һәйкәлне реконструкцияләү эшләре бара һәм төгәлләнәчәк, ә ул тарихи мирас булып тора. Без аны узган елда ук тәмамлый алыр идек, әмма анда рөхсәт бирү моментларын хәл итәргә кирәк иде.

Аллага шөкер, без Президентыбыз Рөстәм Нургали улы Миңнеханов үтенече буенча муниципаль милеккә мәдәният йортын һәм спорт инфраструктурасын кайтардык, монфң өчен Россия тимер юллары җитәкчелегенә, шәхсән Олег Валентинович Белозеровка рәхмәтлебез. Стадионда инде берничә эш тәмамланган, киләсе елга трибуналы биналар ремонтланачак һәм спорт корылмалары төзеләчәк.

А.К.: Һәр районда үзенә тартып тору үзәге булачак, әйеме?

И.М.: Мәдәният, спорт тормышы, һәр районда үз талантларының үстерү дәрәҗәсе. Бөтен шәһәр аша йөрергә кирәкми. Әлбәттә, опера театры филармония яки консерватория бездә бер. Әмма калганы яшәү урыны буенча булырга тиеш, һәм без, Президентыбыз, хөкүмәт ярдәме белән, Татарстанда гына эшли торган уникаль республика программалары ярдәмендә, бүгенге көндә мондый шартлар тудырабыз.

А.К.: Илсур Рәисович, Авиатөзелеш районына әйләнеп кайтсак, ялгышмасам, ул чүпне аерым җыю буенча пионер булды.

И.М.: Без, чыннан да, бу эштә дә беренче булырга тырышабыз. Тормыш мәҗбүр итә чөнки, телибезме, теләмибезме. Чүпне аерым җыю буенча 109 контейнер мәйданчыгы һәм 430 контейнер эшләдек. Бу бик зур тема, без, һичшиксез, аның турында сөйләшәчәкбез әле.

А.К.: Теманы дәвам итеп, телевизор караучыдан сорау мөмкинме? Олег Шаров чүпне аерып җыю ни өчен кирәк, нәтиҗәдә төрле контейнерлардагы чүпне бер зур чүплеккә генә ташламыйлармы, дип сорый. Әле бик ышанмыйлар килеп чыга.

И.М.: Бу бик авыр тема, дөнья аны узды, без куып җитәбез. Бөтен дөньяда чүпне аерым җыю культурасы бар инде: пыяла, пластик, азык калдыклары һәм башкалар. Безгә бу юлны узарга туры киләчәк, һәм мин, дөньядагы иң яхшы тәҗрибәне өйрәнеп, Россиядә әлегә мондый тәҗрибә юк, аны аз вакыт эчендә уза һәм бу программаны эшли алачакбыз, дип ышанам. Балалардан башлап җибәрәчәкбез. Бу, һичшиксез, мәктәпләрдә тәрбия бирү. Тик моннан башка без әйләнә-тирәне чүпкә күмәчәкбез, бернинди мәйданчык та җитмәячәк.

Чүп күләме, чүп морфологиясе бик үзгәрде. Без бала чагында йомырка кабыгы бар иде, күп дигәндә кыяр тышы һәм 8 марттан башлап, бәрәңге кабыгы, кәгазь, бернинди дә пластик юк иде. Бүген без ел саен 500 мең тонна чүп тудырабыз, аның нинди таулар булуын күз алдына китерегез! Шуңа күрә, без чиста, экологик, төзекләндерелгән шәһәрдә яшәргә телибез икән, минем өчен бу якын арада иң мөһим бурычларның берсе, һәм мин ышанам ки, без аны тормышка ашырырбыз.

А.К.: Яхшы, безнең телевизор караучылардан шалтырату бар. Телефон 554-22-22, бу турыдан-туры эфир, исегезгә төшерәм. Хәерле кич!

Шалтырату: Хәерле кич! Илсур Рәисович, минем соравым - Казан бәйрәмнәргә артык игътибар бирә, ә бит шәһәрдә әле хәл ителмәгән мәсьәләләр саны бик күп, елдан-ел авыррак, сез ничек уйлыйсыз?

И.М.: Соравыгыз өчен рәхмәт. Сезнең мәсьәләдә җавапның бер өлеше бар инде. Бу вакыйгаларны сез бәйрәмнәр дип атыйсыз икән, димәк, барысы да начар түгел. Чынлыкта, бу безнең өчен зур тырышлык таләп итә торган эш. 1000 еллыктан башлап, Универсиада да, су спорт төрләре буенча дөнья чемпионаты да, футбол буенча дөнья чемпионаты да. Бу шәһәрлеләребез мирасы булып кала торган гаять зур инфраструктура үзгәрешләре. Чемпионат бер ай дәвамында узды, Универсиада һәм тд. Юл чишелешләре, кунакханәләр, аэропорт, тимер юл вокзалы, җәяүлеләр кичүе, эре сәламәтлек саклау объектлары - болар барысы да Казанда һәм казанлылар эшли торган урында калды, биредә безнең кешеләр, шәһәрлеләр эшли, хезмәт хакы ала, йортка җитәрлек байлык китерә. Кешеләр үзләре үзгәрә, яшьләр үзгәрә. Без еш ишетәбез: стадион урынына 100 балалар бакчасы төзергә мөмкин. Тик, Аллага шөкер, 110 төзедек. Шуны да билгеләп үтәсем килә, без соңгы 10 ел статистикасын карадык, социаль объектлар - балалар бакчалары, мәктәпләр, поликлиника, мәдәният объектлары, спорт учреждениеләре саны артты. Без РФ субъектлары башкалалары арасында беренче яки икенче урынны алып торабыз. Мин Мәскәү һәм Санкт-Петербургны алмыйм, чөнки бу аерым субъектлар. Без аларны төзүне дәвам итәбез. Әмма зур дулкын барлык көймәләрне күтәрә, мондый инфраструктура объектлары, проектлар, алар, һичшиксез, кирәк. Бу бәйрәмнәрдә безгә бөтен дөнья килә, без бүгенге көндә бу эштә бер-бер артлы барабыз, безгә килүче туристлар саны 8 тапкыр артты. Ноябрь аенда өч миллионлы турист килде - бу системалы эш, без бер ноктага гына иярмибез. Химия, нефть химиясе, IT-технологияләр, авиатөзелеш, төзелеш тармагы гына түгел, ә миллионнан артык кеше булган туристлык тармагы да – бу инде эш урыннары, салымнар, сувенир продукциясе, кунакханәләр, кафе, такси һ.б. Бу безнең иртәгәге көн. Һәм без монда төгәл, системалы эшлибез. Гомумән, бәйрәмнәрдән башка тормыш күңелсез, шуңа күрә бәйрәмнәр алга таба да булачак.

А.К.: Илсур Рәисович, сез инфраструктура турында сөйли башладыгыз. Мин шәһәр зур бер төзелешкә охшаган вакытны искә алам, быел дөнья чемпионаты да булса да, тынычрак иде кебек. Бер ел эчендә күпме ишегалды юлы төзекләндереп булды?

И.М.: Узган ел, нәтиҗәләр ясап, без юллар төзү буенча рекордлы бишьеллык турында сөйләштек. Быел без 120 шәһәр урамын, 60 бистә урамын, 3 бакча участогына юлларны төзедек һәм реконструкцияләдек, алар дистәләгән бакчачылык ширкәтләрен берләштерә һәм 420 ишегалды ясадык. Бу узган елга караганда 20% күбрәк. Гомумән, соңгы 2 елда Президентыбыз Рөстәм Нургали улы Миңнеханов ярдәме белән "Куркынычсыз юллар" федераль программасы ярдәмендә Казан 12 миллиард сум акча алды. Бу без 5 ел эчендә алган акча һәм бу сан үзе өчен сөйли. Бүген Казанда шәһәр юлларының 81 процентын һәм яшәү урыны буенча ишегалларының 73 процентын тәртипкә китердек. Без юллар торышы буенча тәнкыйть зонасында тордык. Бүгенге көндә без Казанның капиталь ремонт ясалган иң яхшы юл системаларының берсе булуын ышанычлы рәвештә белдерә алабыз. Һичшиксез, киләсе елда эшне дәвам итү өчен урыннар бар.

А.К.: Илсур Рәисович, хәзер төп вакыйганы - футбол буенча дөнья чемпионатын искә төшерергә тәкъдим итәм. Аннан нинди нәтиҗә алдык?

И.М.: Минем өчен, балачактан футбол, күн туп уйнаган кеше буларак, җанатар буларак, һәм хәзер футбол сөюче буларак – иң яхшы эмоцияләр. Без дөнья чемпионатында иң яхшы катнашучыларны күрдек - ике тапкыр французлар бездә булды, Аргентина – Мессины күрдек, без бразилиялеләрне - Неймарны күрдек, Испания җыелма командасын күрдек, без немец, полякларны, моңа кадәр Мексика, Колумбия һәм, әлбәттә, аларның хис-кичерешләрен күрдек. Колумбия җыелма командасы килгәч, бөтен шәһәр чәчәк атты һәм абсолют тынычлыкта 25 мең җанатар үз иленең гимнын җырлады, бөтен кеше өчен дә дулкынландыргыч момент булды. Бу, әлбәттә, онытылмый торган вакыйга. Без көн саен 25 мең кеше сыйдырган җанатарлар фестивалендә бөтен дөньядан нинди яхшы кешеләр килүен күрдек. Алар үзләре өчен яңа Россия ачканнар, алар үзләре өчен Татарстан, меңьеллык Казанны  ачканнар, шуңа күрә бу онытылмый торган һәм алар өчен яшәргә мөмкин булган хисләр. Икътисадка килгәндә, барлык предприятиеләр - кунакханәләр, кафе, такси, хезмәт күрсәтү өлкәсендә 11 млрд.сум алдык. Бу узган елның шул ук чоры белән чагыштырганда 6 тапкырга күбрәк. Хисләр дә инде - Казан турында 5 мең төрле мәкалә, искәрмәләр. Без күзәттек, дөнья чемпионатына, дөнья чемпионатына әзерлек чорында һәм аннан соң социаль челтәрләрдә һәм социаль челтәрләрдә барлыгы 100 мең төрле пост. Киткәндә, барысы да сөйләгән кебек кичектерелгән нәтиҗәгә өметләнәбез: "Вау, Казан! Кремль, Болгар". Һәм иң мөһиме кешеләр - волонтерларыбызның, казанлыларыбызның киң күңеллелеге бөтен континентларга китеп барды. Ә сездә нинди тәэсирләр калды, Алексей?

А.К.: Мин төрле шәһәрләрдән, төрле илләрдән килгән кешеләр аралашканда бик яратам. Мин дөнья чемпионатының тәмамлануына һәм чит ил кешеләре китүенә бик кызганган идем.

И.М.: Бәйрәмнәр кирәкме дигән сорауга бу. Бәйрәмнәр, һичшиксез, кирәк. Бу вакыйгалар, еллар узачак, ә без аларны искә алабыз. Ә Сез Казан турындагы төп нәтиҗәне беләсезме?

А.К.: Мин ышанам ки, безнең кунакчыллык һәм игелеклелек. Юкмы?

И.М.: Һәм бу да әһәмиятле. Иң мөһиме – хәбәрчеләр дә, җанатарлар да, катнашучылар да, FIFAдан килгән оештыручылар да билгеләп үтте - шәһәрнең чисталыгы. Бу безнең төп казанышыбыз, бу безнең хезмәт нәтиҗәсе, чөнки чисталык кыйммәт тора. Бу мәдәният безнең казанлыларның культурасы турында сөйли, без җыештырырга да, башкаларның хезмәтен хөрмәт итәргә дә өйрәндек. Һәм быел безнең өчен көтмәгәндә, ни өчен көтмәгәндә, чөнки без бу нәтиҗәләргә берничек тә йогынты ясый алмыйбыз, Booking.com мәгълүматлары буенча Казан дөньяның иң чиста 5 шәһәре арасына керде . Сез беләсезме, бу нәрсә. Безнең өлкән буын өчен Booking.com бик аңлаешлы сүз түгел, әмма, киткәндә, кешеләр үз тәэсирләрен, шәһәр турында фикерләрен язалар. Беренче чиратта язалар: "чисталык", һәм бу суммада җыела башлагач, Booking.com рейтинглар ясый. Без Россиянең иң чиста 5 шәһәре арасына кердек, бу кыйммәт тора, без моның өстендә эшләдек һәм алга таба да эшләячәкбез. Мин казанлыларга шәһәргә хөрмәт күрсәткәннәре өчен рәхмәт белдерәм, чөнки аларның мөнәсәбәтләреннән, Казанга мәхәббәтеннән башка мондый нәтиҗә булмас иде.

А.К.: Чемпионат көннәрендә шәһәрнең ни дәрәҗәдә матур булуын, чәчәкләрнең күпме булуын һәм дөнья футбол йолдызлары белән граффити пәйда булуын да искә төшерергә мөмкин.

И.М.: Чәчәкләрне дә беренче тапкыр рекордлы санда утырттык. Без бу хакта Президент Рөстәм Нургалиевич белән, дөнья чемпионатын кабул итүче 10 шәһәр турында сөйләшкәндә фикер алыштык. Без моннан кала нәрсә белән шаккаттыра алабыз? Һәм менә чәчәкләр турында килештек. Без беренче тапкыр 7 млн чәчәк утырттык. Без 12 мең кашпо эшләдек. Салкынрак иде, алар соңрак чәчәк атты. Чемпионат китте, аның каравы казанлылар август-сентябрь айларында чәчәкләрдән канәгать калган, шуңа күрә чәчәкләрне алга таба да утыртачакбыз.

А.К.: Безнең телевизор караучылардан тагын бер шалтырату. Хәерле кич.

Шалтырату: Илсур Рәисович, минем исемем Әлфия, шәһәрдә балалар бакчаларын ремонтлый башлауларын ишеттем. Вакыт инде. 288-нче номерлы балалар бакчасына игътибар итүегезне сорыйм. Балалар мондый шартларда булырга тиеш түгел.

И.М.: Сезнең белән килешәм, хәерле кич. Соравыгыз өчен зур рәхмәт сезгә. Без, чыннан да, бу эшне республика президенты программасы буенча, 30 елдан артыклык 130 мәктәбенә капиталь ремонт ясаганнан соң башладык. Без хәзер балалар бакчаларын ремонтлауга күчәбез. 19-ны төзекләндердек, бу эшне дәвам итәчәкбез. Беренче дулкында без төзекләндерү эшләрен кичә үк эшләргә тиешле җирдә ясыйбыз. Мин язып алдым, 288-нче балалар бакчасы. Һичшиксез, барып карарбыз һәм җавап бирәчәкбез, җавап бирергә тырышырбыз. Сезнең балалар бакчасына да барып җитәрбез.

Мин безгә мөрәҗәгать итүче битараф булмаган кешеләргә рәхмәтлемен, мондый мизгелләр безгә бик ошый, чөнки бу һәрвакыт эштә ориентир. Әмма иҗтимагый кабул итү бүлмәсе һәм "Халык контроле" көн саен шәһәрдә теге яки бу мәсьәләне яхшыртырга теләп кайный.

А.К.: Безнең тапшыруда да сораулар кайный. Алар бик күп килде. Мәсәлән: "Илсур Рәисович, минем исемем Низаметдинова Рузалия, Даурия ур., 25. Өйгә капиталь ремонт, йорт яны территориясен ремонтлау, машина кую урыннарын төзекләндерү өчен зур рәхмәтемне белдерәм. Барысы да яхшы, әмма ишегалды һәм балалар мәйданчыгы бик караңгы. 2017 елда безгә фонарьлар куярга вәгъдә иттеләр. Ел узды, берни дә үзгәрмәде".

И.М.: Әйе, тәртипсезлек. Капиталь ремонт булган очракта, йорт та ремонтланган, ишегалды да эшләнгән, Һичшиксез, балалар мәйданчыгы якты булырга тиеш. Шуңа күрә бу мәсьәләне дә төзәтәчәкбез.

Могҗиза булмый, step by step.

А.К.: Халык бер ел көткән…

И.М.: Ел – күп, мин риза. Бу бер ел булырга тиеш түгел. Өстәвенә, күпме эшләнгән, халык та моны күрә, без монда да тәртип урнаштырачакбыз.

А.К.: Тагын бер сорау. "Илсур Рәисович, сезнең исемгә ике хат юллаган идем, әмма Куляжев җавап биргән. Акча юк, план да каралмаган, дип язган. Мин "Миллениум" күпереннән соң яр буена винтлы баскыч ясарга тәкъдим иттем, чөнки яр буена "Казан" милли-мәдәни үзәгенә барып җитмичә, үтеп булмый. Ихтирам белән, Вәлиев Шамил, җәяү йөрергә яратучы". Менә шулай тәкъдим итә ул.

И.М.: Сорау өчен рәхмәт, хөрмәтле Шамил. "Миллениум" күпере - шундый җитди инфраструктура объекты, аңа винтлы баскычны болай гына куеп булмый. Игорь Куляжевка башкача җавап бирергә мөмкин булгандыр. Ләкин без җентекләп сорашырбыз. Гомумән, безнең планнарыбызда - без анда республика җитәкчелеге, Транспорт министрлыгы белән дә, Хөкүмәттәге хезмәттәшләребез белән дә фикер алыштык, чыннан да, Горький паркыннан теге якка күпер кирәк. Бу хәл ителәчәк. Әмма "Миллениум" күпереннән ниндидер төшү юлы булуы…

А.К.: Винтлы баскыч.

И.М.: Әйе, винтовая баскычы…

А.К.: "Миллениум" күпереннән соң

И.М.: Әлбәттә, уйлаулары, винтлы баскыч дип әйтүләре күңелле. Дөрес, безгә Горький паркы һәм "Ривьерага" чыккан як арасында җәяүле юл кирәк.

А.К.: Ул чакта бу бик җитди конструкция булачак…

И.М.: Әйе, һәрхәлдә, без бу хакта уйлыйбыз.

А.К.: Илсур Рәисович, тамашачылар сорауларын дәвам итик. Роза Хәбибуллина язды: "Универсиада алдыннан шәһәрне яшелләндерү турында күп сөйләшүләр булды (без бу темага кагылдык, әйе), ә хәзер тынлык. Агач утырту тукталдымыни?»

И.М.: Мөгаен, юктыр. Мин бу бик яхшы күренәдер, дип уйлыйм. Ул вакытта бу бик шау-шулы булды. Ул вакытта без 300 мең автомобильга 220 мең эре агач исәпләгән идек. Ул чакта без шаккаттык, бу хакта сезнең белән бергә фикер алыштык, шул исәптән сезнең тапшыруда, безнең бизнес, битараф булмаган кешеләр белән. Быел без 13 мең эре агач утырттык. Мин урамнарны санап тормыйм, яхшы хәтерләмим. Әмма 2012 елдан башлап без 195 мең эре агач утырттык. Бу үсентеләр түгел – шунда ук үсеп китә торган эре агачлар җәйге сезонда ук үз яфраклары шаулый башлый. Шуңа күрә зур эш алып барыла. Парклар һәм скверлар - яңа 20 парк һәм сквер артты. Ә гомумән, Президент программасы буенча бу елларда 131 гектар мәйданда яңа скверлар һәм парклар барлыкка килде, һәм бүген яшелләндерү мәйданы 375 га тәшкил итә. Бу төзекләндерелгән парклар һәм скверлар гына. 

"Безнең шәһәр - яшел. Россия нормативы - бер кешегә 25 кв. м. Бездә бүген Казанда 49 кв. м. Шуңа күрә без нормативка караганда ике тапкырга күбрәк һәм яшелрәк. Һәм ышанам, сез моны күрергә һәм тоярга тиеш. Без бу эшне дәвам итәбез. Аз, күрәсең, бу хакта хәбәр иткәнегез өчен рәхмәт, бу эш безнең өстенлектә.

А.К.: Илсур Рәисович, Яңа ел турында сөйләшик әле. Серләрне ачыгыз – ничек каршы алабыз? Нинди дә булса сюрпризлар буламы?

И.М.: Каршы алабыз. Бик яхшы кәеф белән, дип ышанам, безнең сәнәгать предприятиеләре, безнең бизнес, хезмәт сөючән казанлылар ярдәме белән зур эш алып барыла. Ел чыннан да гади булмады. Без ачык дөньяда яшибез, икътисад белән дә ниләр булганын күрәбез. Әмма без күп эшләдек, иҗат иттек, ә яхшы Яңа ел кәефе өчен без 60 чыршы шәһәрчеге әзерләдек, алар бер-бер артлы ачыла һәм тиешле кәеф тудыралар. Паркларда һәм скверларда яңа ел программасы булачак.

Тәкъдимнәр бари де, без аларны ишетмәдек түгел, барысы да акча бәйле. Италия партнерларыбыз белән җәяүлеләр өчен яңа променад - Бауман, Кабан урамнарында, Болакта, төп магистральләрдә эшләнде - аларның тарихында бу иң озын променад икән. Тулаем алганда, Казан шәһәрендә 60 чыршы шәһәрчеге кәеф тудырачак. Һәм мин барысын да ачылышка чакырам - үзәк чыршыны без быел "Казан" янында ясадык, шунда ук боз шәһәрчеге булачак. 27-сендә, 16 сәгатьтән башлап, программа булачак, ә 17 сәгатьтә Кыш Бабай киләчәк. Кар Кызы белән килергә тиеш, һәм без казанлылар белән бергә чакырачакбыз.

А.К.: Киләсе елга күз салсак, Илсур Рәисович, WorldSkills дөнья чемпионаты төп вакыйга булыр, мөгаен.

И.М.: Әйе, һичшиксез. Дөнья дәрәҗәсендәге вакыйгалардан, Ходай биргән булса, Казан турында янә дөнья дәрәҗәсендә сөйләшәчәкләр, без WorldSkills уздырабыз. Без үзебезгә зур командалар белән киләчәк 60 ил көтәбез, үз телевидениесе аркылы алар тагын Россия, Татарстан турында сөйләячәкләр.

А.К.: Кичектерелгән нәтиҗә…

И.М.: Кичектерелегән нәтиҗә, әйе. Бу, һичшиксез, дөнья чемпионаты. Без эшләргә җыенганнардан - торак фондын, социаль объектларны, ишегалларын, урамнарны капиталь төзекләндерүне, шәһәрне яшелләндерү, балалар бакчаларын ремонтлауны дәвам итәчәкбез. Мэр буларак мин 10 ел буе хыялланган зур инфраструктур проектлардан - Зур Казан боҗрасын тәмамлау. Җиңү проспектына Борисково аша Техника урамына, "Красный восток" сыра заводына чыгабыз. Анда инде безнең чишелеш бар. Танк боҗрасыннан елга портына кадәр кешеләр 2021 елда ук барып җитәчәкләр, Ходай кушса, ниндидер 5-7 минут эчендә. Үзәк бушаячак.

Без мәдәният объектларын – "Сәйдәш"  Төзүчеләр мәдәният йорты киләсе елга тәмамларга планлаштырабыз, Дәрвишләр бистәсендә көтеп алынган Сәет-Галиев мәдәният йорты, Идел буе районында "Чулпан". Милли китапханә, Президент кушуы буенча, бүгенге көндә актив алып барыла, милли- мәдәният үзәгендә реконструкция эшләре алып барыла. Зоопарк та, якын киләчәктә балаларны да, килүчеләрне дә каршы алыр, алар Африка хайваннарын күзәтер, дип ышанабыз.

Шуңа планнар зур. Ходай безгә сәламәтлек, тыныч күк йөзе һәм алга таба да иҗади эшебезне дәвам итәргә насыйп итсен.

А.К.: Илсур Рәисович, бездә нибары бер минут кала. Мин эшче һөнәрләр буенча дөнья чемпионаты турында сорарга телим. Бу бары тик  профессиональ чара булачакмы, әллә…

И.М.: Бу бик кызыклы чара булачак. Сүз уңаеннан, безнең иң яхшы профессиональ осталарыбыз яшьләр ил командасына һәм Россия җыелма командасына керерләр, дип өметләнәбез. Ә Казан халкы өчен, бу мәсьәлә белән кызыксынучылар өчен безнең "Экспога" кадәр бушлай шаттллар булачак. Һичшиксез, килегез!

А.К.: Ягъни барып була…

И.М.: Бу искиткеч вакыйга, 60 компетенция, иң яхшы осталар синең күз алдыңда үз куллары белән әйберләр ясыйлар. Без ышанабыз, бу шул исәптән, эшче һөнәрләрнең хөрмәтен һәм ролен арттырачак, һәм бу безнең уртак эшебездә тагын бер адым. Үз күзләрең белән күрү яхшырак.

А. К.: Илсур Рәисович, ахырда, Яңа ел алды котлауларын сорамый кала алмыйм.

И.М.: Беләсезме, минем өчен вакыт бик тиз оча. Ике ай элек кенә мин казанлыларга киләсе елда ниләр генә теләргә дип уйлаган идем. Бәлки безнең шәһәрдә, безнең республикада, безнең илдә бик күп вакыйгалар узгангадыр. Әмма алда 2019 ел.

Кадерле казанлылар, узып баручы ел өчен, бергә-бергә яшәгән, эшләгән өчен рәхмәт әйтәсем килә. Һәм яңа 2019 елда барысына да, барыннан да элек, нык сәламәтлек, тыныч күк йөзе, һәр гаиләдә бәхет, җылылык - иң изге теләкләр телим.

Яна ел бәхетле булсын! Ходай тәгалә саклап торсын, барыгызга да исәнлек-саулык, бәхетле ел булсын!

Бәйрәм белән! Бәхетле яңа 2019 ел!

А.К.: Зур рәхмәт. Бу котлауларга кушылам. Илсур Рәисович Метшин, Казан Мэры, бүген бездә кунакта булды. Сезгә һәм тамашачыларыбызга игътибар өчен рәхмәт белдерәбез. Сау булыгыз!" Әле күрешербез! Якынлашып килүче яңа ел белән!

И.М.: Яңа ел белән!